31 May MEKSİKA VE AZTEKLER
Aztekler, İnkalar, Mayalar derken kafalar biraz karışıyor. Ben de konuya açıklık getirmek için “Kim bu Aztekler?” sorusunun yanıtını vereyim size… Hem de Mexico City nasıl kuruldu, onu anlatmış olurum.
Yukatan Bölgesi
Aztekler, Kuzey Amerika’da, Meksika’nın kuzeyinde, İnkalar ise Peru taraflarında yaşamış. İki Amerika arasındaki Yukatan bölgesi (Kuzey ve Güney Amerika’yı birbirine bağlayan bölüm) ise Mayaların yaşadığı bölge. Yani Meksika’da hem Aztek hem de Maya uygarlıklarının izleri var.
Tarımla Gelişmişler
Aztek İmparatorluğu bölgedeki sayısız küçük şehir devletlerinin birleşmesiyle oluşmuş ve 1428-1521 yılları arasında hüküm sürmüş. Kuzey Meksika’da göçebe bir kabile olan Aztekler, ilk kez Texcoco Gölü’nün bataklıklarına yerleşmiş.
Bu çalışkan halk yapay adalarda tarıma başlamış, 20 yıl sonra da Tenochtitlan şehrini kurmuş. Tarım öyle ilerlemiş ki ticaret yapıp zenginleşmişler. 15. yüzyıla geldiklerinde başarılı tarım sistemi ve güçlü askeri gelenekleri sayesinde, Aztekler önce devlet, sonra da büyük bir imparatorluk kurmayı başarmış.
Huzur Yok!
Onlar böyle mutlu mesut yaşarken 1517’de 100 kişiyle Meksika topraklarını ziyaret etmiş ilk Avrupalı. Francisco Hernandez ve ordusu Avrupa’ya döndüğünde Azteklerin zenginliğini İspanyol Vali Diego Velasquez’e anlatmış. Gözü dönen vali İspanyolların Meksika’ya daha büyük bir gemi göndermesine izin vermiş. Hernan Cortes komutasındaki yaklaşık 400 asker, 1519’da Tabasco kasabasına ayak basmış. Hükümdar II. Montezuma, Aztek mitolojilerinde tarif edilen kutsal birine çok benzediği için Cortes’i çok iyi karşılamış.
Bulaşıcı Hastalık Savaşı
Fakat Cortes, şehrin kontrolü için II. Montezuma’yı ev hapsine almış. Sonra çıkan karmaşadan istifade eden Cortes önderliğindeki birlikler şehri kuşatıp İspanyol hâkimiyetine bağlamış. İspanyollar bu savaşta Azteklere karşı biyolojik silahlarını da kullanmış; çiçek, kabakulak ve kızamık… 1520’ye gelindiğinde sadece çiçek hastalığından Tenochtitlan’ın nüfusu yüzde 40 azalmış.
Bir Şehrin Sonu
İlk olarak Coyoacan’a yerleşen Cortes, şehrin tamamını yıkarak baştan inşa etmiş. Aztek tapınakları yıkılmış ve bunların yerine Katolik kiliseleri yapılmış. 1521’e gelindiğinde Cortes ve askerleri son ve öldürücü darbeyle Tenochtitlan’ı yerle bir edip sadece iki senede Mexico City’yi yeniden inşa etmiş.
DAHASI VAR
Dahası için “Mexico City” ve “Teotihuacan Antik Kenti” yazılarıma da göz atmayı unutmayın.