01 Kas Balıkesir
İstanbul’a oldukça yakın ana ulaşım kavşağında kurulmuş olmasına rağmen büyük ihtimalle hakkında çok da şey duymadığınız bir şehir Balıkesir. Bununla beraber, bu Balıkesir’de görülecek yerler hiç yok anlamına gelmez.
İsmi genellikle İstanbul ve Rumeli Hisarı ile birlikte anılan, Fatih Sultan Mehmet’in kayınpederi ve sadrazamı Zağanos Paşa’nın istirahatgahı burada. Zağanos Paşa İstabul’u almadan çok uzun seneler önce Fatih’in yanında yer almış. Padişahın fetihi birlikte planladığı ekibin de içindeymiş. Osmanlı’nın İstanbul’u almasında başrollerden birini oynayan Rumeli Hisarı’nın yapımında görev aldığı için hisarın azametli kulelerinden birine de Paşa’nın adı verilmiş.
Zağanos Paşa Balıkesir’in ana cami olan Yeşilli Cami’nde gömülmüş. Caminin arka tarafındaki altıgen planlı türbede eşi Sitti Nefise Hanım ile birlikte yatıyor. Caminin ilk olarak hangi tarihte yapıldığı tam olarak bilinmiyor, kesin olarak bilinense 1897 yılındaki depremde yerle bir olduğu ve daha sonra yeniden yapıldığı. Türbenin çevresi zaman içinde çok değişmiş ve türbe bugün gelişmesine devam eden, özellikle peynirleriyle ün salmış alışveriş bölgesinin tam ortasında kalmış. Buraya kadar gelmişken hatırlatalım, değişik çeşitlerde peyniri elbette bir çok markette bulabilirsiniz ama ağzının tadına düşkün olanlar, özellikle kelle peyniri almak isteyenler Peynir Pazarı’nı tercih ediyor.
Burası kolay kolay ayrılabileceğiniz bir bölge değil çünkü Peynir Pazarı’nın hemen yanında son derece davetkar bir de hal var. Üstelik burada peynir çeşitlerinin yanı sıra kimini bildiğiniz kimini ise hayatınızda hiç duymadığınız şifalı otları satan aktarları bulmanız da mümkün.
Eski Balıkesir’de tarihin kalbinin attığı yerdir 1827 yılında inşa edilen saat kulesi. Orijinali İstanbul’daki Galata Kulesi’ne benzer olarak yapılmış olan kule 1897 senesindeki depremde yıkılmış. 1902 yılında saatin olduğu yüzünde Arap numaraları taşıyan, tepesinde soğan şeklinde bir kubbesi olan beş katlı bir bina olarak yeniden yapılmış. 1962 yılında çok başarılı bir restorasyon geçiren saat kulesi şehrin sembolü olmaya devam ediyor.
Zağanoş Paşa’nın dışında, şehir merkezinde balık pazarı yolunun hemen karşısındaki zarif türbede gömülü olan bir önemli kişi daha var. Karesi Bey 1345 senesinde Osmanlılar tarafından ele geçirilinceye kadar bölgeyi kontrolleri altında tutan Karesioğulları Beyliğini kurmuş bir 14. yüzyıl emiri. Balıkesir’deki pek çok bina gibi, onun orijinal türbesi de 1897 depreminde yıkılmış ve 1922 senesinde yeniden yapılmış. Ailesinden biri olduğu tahmin edilse de Karesi Bey’in yanında kimin gömülü olduğunu kimse bilmiyor.
BALIKESİR MÜZESİ
Balıkesir’in mükemmel ancak hakettiği ilgiyi görmeyen küçük bir müzesi var. Müzeye, 18 Mayıs 1919 tarihinde Alacamescid Toplantısı’nın düzenlendiği bina ev sahipliği yapıyor. Toplantıda yöre halkının İzmir’in Yunan ordusu tarafından istilasına direnmeye karar vermesiyle Kurtuluş Savaşı’nın ilk adımlarından biri de atılmış. Karar şehirde coşkuyla kutlanmış.
Balıkesir Roma ve Bizans dönemlerinde Palaeokastron (Eski Kale) olarak adlandırılırmış ve eyaletin de başşehriymiş. Bu nedenle Balıkesir müzesi zamanın en önemli şehirlerinden olan Erdek yakınlarındaki Cyzicus’u da kapsayan geniş bir bölgede ele geçen bulgulara ev sahipliği yapıyor. Eğer Balıkesir civarında gezmeyi planlıyorsanız, müzeye uğramayı ihmal etmeyin.
İZ SÜRÜN...
Balıkesir’de ne yazık ki bugün eski ve çok zarar görmemiş bir bina bulmak için modern yapılaşmaya kurban edilmiş ana caddede azimle yürümek ve iz sürmek zorundasınız. Şehri keşfetmeye karar verdiyseniz eğer, başlangıç noktası olarak seçebileceğiniz en iyi yer saat kulesinin arkasındaki tepelik alandır. Buradaki Kazım Özalp Caddesi’nde bulunan birçok eski Osmanlı evi onarılmaya başlanmış. Tepenin üzerindeki Güzel Sanatlar Akademisine ise harika bir 19. yüzyıl binası ev sahipliği yapıyor. Buraya geldiğinizde göreceğiniz 14. yüzyıl camii bölgede orta çağda da yerleşim olduğunu hatırlatan ender eserlerden.
