BAĞDAT CADDESİ VE SAHİL YOLU

Gör ve Görül
Dokuz kilometre uzunluğundaki Bağdat Caddesi İstanbul’un en popüler alışveriş ve gezinti yerlerinden biri. Kızıltoprak, Feneryolu, Selamiçeşme, Çiftehavuzlar, Göztepe, Caddebostan, Erenköy, Şaşkınbakkal, Suadiye ve Çatalçeşme’yi geçerek Bostancı’ya kadar uzanıyor.

İstiklal Caddesi’nin modern ve şık versiyonu olarak düşünebileceğiniz caddeye tanınmış markalardan alışveriş yapmak, güzel restoranlarda yemek yemek ve etrafı seyretmek için gelebilirsiniz. Bağdat Caddesi ’nin denize paralel olması burada gezinenlere deniz manzaralı parklardan geçerek yürüyüş yapabilecekleri farklı bir rota imkanı sunuyor. Bugünkü Bağdat Caddesi ’nden farklı bir rota izlese de, Bizans zamanında bile Üsküdar’dan Anadolu’ya uzanan bir yol olduğu biliniyor. 1638 yılında Sultan IV. Murad Bağdat’ı aldığında, bu olayı kutlamak için yolun adını değiştirmiş (Topkapı Sarayı’ndaki Bağdat Köşkü de adını bu olaydan almış – sy. 000). Yol susayan yolcular için  IV. Murad ve halefleri tarafından çeşmelerle donatılmış; bir kısmı bugüne ulaşmış çeşmelerin, bir kısmı ise sadece Çatalçeşme, Selamiçeşme ve Söğütlüçeşme gibi semtlere verdikleri isimlerle hatırlanıyor. Yoldan geçen deve kervanlarına su sağlayan Çatalçeşme üç oluklu yapılmış. Çoğu çeşme namazgahların bir parçasıymış.

Bağdat Caddesi etrafındaki semtler XIX. yüzyılda gözde yerleşim alanları haline gelmiş ve muhteşem köşkler inşa edilmiş. Bunlardan günümüze ulaşanlarını, özellikle Caddebostan civarında görmek mümkün. Deniz kıyısında yapılan birçok ahşap yazlık köşk ne yazık ki beton yığınlarının arasında kalmış. Bu bölgenin tarihine imzasını atmış önemli eserlerden biri olan Zühtü Paşa Camii 1885 senesinde II. Abdülhamid’in Maarif Nazırı (Eğitim Bakanı) Ahmed Zühtü Paşa tarafından yaptırılmış. Kısa kalın ve tek şerefeli minaresi ile dikkati çekiyor. Zühtü Paşa ve ailesi Kızıltoprak’taki caminin avlusunda, etrafı çevrelenmiş bir mezarda yatıyor. Civarın önemli eserlerinden bir diğeri 1899 yılında Eklektik tarzda inşa edilen Galip Paşa Camii’ni Sultan Abdülhamid’in valilerinden Galip Paşa yaptırmış.

Bugün Bağdat Caddesi ’nde, özellikle de Caddebostan ve Suadiye arasında arabayla tur ve hava atanlar trafik sıkışıklığına ciddi katkıda bulunuyor. Cadde, Fenerbahçe futbol takımının maç kazandığı günlerde ise tam bir karnaval havasına bürünüyor. Caddenin paralel sokaklarında ve sahilde yürürseniz  karşınıza keyifli parklar çıkacak. Selamiçeşme’deki Özgürlük Parkı yöre halkının en rağbet ettiği parklardan. İçindeki açık hava tiyatrosunda ağustos başında bir festivale ev sahipliği yapıyor. Deniz kıyısındaki Dalyan Park yürüyüş rotanıza zarif bir manzara katacak. Göztepe Parkı’ndaki gül bahçesi ise doğanın insana ne güzellikler sunabileceğinin kanıtı olacak size. Göztepe, Taş Mektep Sokak’taki modern sinagog da bölgede büyük bir Yahudi cemaatinin olduğunu hatırlatıyor.

Çiftehavuzlar
Alexandre Vallaury 1900 yılında klasik Türk mimarisini Art Nouveau ile karıştırarak Cemil Topuzlu Köşkü’nü tasarlamış. Operatör Cemil Topuzlu Caddesi üzerindeki muhteşem köşk dönemin belediye başkanı için inşa edilmiş. 1980’lerde yapılan sahil yolu genişletme çalışmaları öncesinde deniz kenarındaydı. Cemil Topuzlu şehir tiyatrolarının kuruluşuna da öncülük etmiş, açık hava tiyatrosunun adı ve Kuruçeşme’deki park onun adını taşıyor.

Köşkün yakınındaki Büyük Kulüp, 1882’de İngiliz Büyükelçi Sir Alfred Harrison’un kurduğu meşhur Cercle d’Orient’ın devamı. Ana merkezi İstiklal Caddesi’ndeki, bugün Emek Han olarak geçen binadaymış. Sadece üyelerine ve onların misafirlerine açık olan kulübün bir şubesi de Büyükada’da bulunuyor.
 
Göztepe Oyuncak Müzesi
İstanbul’un Oyuncak Müzesi’nde ( Tel: 0216 359 45 50, www.istanbuloyuncakmuzesi.com, pazartesi günleri kapalı) sergilenen 5.000’den fazla oyuncağı, müzenin sahibi Sunay Akın uzun yıllar boyunca toplamış; oyuncaklardan en eskisi 1817 yılı Fransız yapımı bir keman. Oyuncakçı dükkanı gibi düzenlenen bölümde, bir zamanlar Eyüp’te yapılan tarzda oyuncaklardan örnekler bulacaksınız. Tren yolu kompartımanını andıran odaya ve bir denizaltı gibi olan tuvaletlere çocuklar bayılıyor; zemin katta karşınıza çıkan şık kafe ise ebeveynleri  büyülemek için tasarlanmış. Avluda Türk halk kahramanları Nasreddin Hoca ve Keloğlan’ın büyük modelleri var. Müzeye çocuklarını getirmek için geliyor aileler; müzeden çıktıklarında ise, geçmişle kucaklaştıklarını ve bu karmaşık şehrin tüm yorgunluğundan arındıklarını hissediyorlar. Burasını sadece çocuklar için kurulmuş bir mekan olarak düşünmek bir hata. Müze, Ömerpaşa Caddesi, Dr. Zeki Zeren Sokak’ta; Göztepe otobüs durağındaki işaret levhalarıyla kolaylıkla bulabilirsiniz.

Zürafa Şeklinde Sokak Lambası
Dünyanın neresinde zürafa şeklinde sokak lambası görürsünüz? Zürafalara gelince, onlar  eğitim bakanlarından Mehmed Münif Tahir Paşa’nın (1830-1910) Erenköy’de bulunan ve “Zürafalı Köşk” olarak adlandırılan evinin bahçesindeki heykelin kopyaları. Tahir Paşa sıradan bir bakan değilmiş. Hayatı boyunca geleceğin yapılandırılmasında çocuğun ve dolayısıyla eğitimin önemini vurgulamaya çalışmış. Bu konu hakkında çeşitli çalışmalar yaptırmış. Köşkü ise maalesef  “modern!” yapılaşmadan nasibini almış.

 
Nasreddin Hoca ve Keloğlan
Eşeğe ters binmesi ve kocaman sarığıyla Ortadoğu ve Türki Cumhuriyetlerin bazılarında halk kahramanı olarak tanınan Nasreddin Hoca’nın hikayeleri Ezop’unkileri andırsa da mutlaka can alıcı bir ana fikir sunan hikayeler. Keloğlan ise padişahın kızıyla evlenmek için birçok zorluğun üstesinden gelmek zorunda kalan fakir bir halk çocuğunun hikayesini anlatıyor. Son olarak 2005 yılında filmi çekilmiş. İkisinin modelleri Oyuncak Müzesi’nin bahçesinde görülebilir.

 
Caddebostan
Caddebostan’daki muhteşem Ragıp Paşa Köşkü, 1906’da Sirkeci Tren İstasyonu’nu da yapan August Jasmund tarafından tasarlanmış. Caddebostan Migros’un yanındaki bina, yol yapılmadan önce tam denize nazırmış. Sultan II. Abdülhamid’in Mabeyincisi olan Ragıp Paşa (1857-1920) üç kıtaya yayılan imparatorluk topraklarından etkilenip Beyoğlu’nda Afrika, Anadolu ve Rumeli hanlarını yaptırmış. 1908’de Rodos’a sürgüne yollanmış, dolayısıyla evinin keyfini pek sürememiş. Köşkün bulunduğu ana caddenin üzerinde, Rakkas Restaurant’ın karşısında tek katlı taş bir bina var. Bu da yapının selamlık bölümü. Ragıp Paşa Köşkü’nün yanındaki diğer köşk kızı Tevhide Hanım’aitmiş. Maalesef iki köşkün bahçesine de modern zaman evleri kondurulmuş.

 
Suadiye
Bağdat Caddesi ’nin en gözde yeri Caddebostan ve Suadiye arasında kalan bölümü; dünya markalarından hoşlananlar için bir cennet sayılabilecek semtte beyaz, ahşap bir konakta yer alan Vakko mağazası hemen dikkat çekiyor. Aklınıza gelebilecek tüm markalar –Laura Ashley, Mark’s & Spencer, Louis Vuitton, Alfa Romeo, Mavi Jeans, Yves Rocher, Burberry ve daha fazlası-, çok sayıda banka şubesi ve  yanyana dizilmiş kafeler – Starbucks, Gloria Jean’s, Kahve Dünyası, Caffe Nero – buraya gelen alışveriş düşkünlerini mutlu etmek için ellerinden gelen misafirperverliği gösteriyorlar. Eğer İstiklal Caddesi sizin için fazla kalabalık ve sıradansa, alışveriş için buraya gelmenizi öneririz. Kaldırımların düzgün, sokak satıcısının az olduğu caddede büyük palmiyeler, incir, çınar ve kestane ağaçları sıradan mimariyi gizlemek için ellerinden geleni yapıyorlar. Suadiye’nin Bostancı’ya doğru olan kısmında Atatürk’ün defalarca kaldığı ahşap bir ev, üzgün ve küskün bir yadigar olarak umursamazlığımızı bir kez daha yüzümüze vuruyor; ne yazık ki restorasyon çalışmaları hala başlamadı.

Bostancı
Prens Adaları’na giden gemilerin ana iskelelerinden biri olan Bostancı İskelesi gemi servisinin başladığı yıllarda yapılmış hoş bir bina. Şehrin Avrupa yakasına giden deniz otobüslerinin kalktığı iskele de burada bulunuyor.

Sahilyolu
Neredeyse aralıksız olarak Kadıköy’den Bostancı’ya kadar devam eden bu uzun yol sadece deniz manzarası değil çeşitli olanaklar da sunuyor; yürüyüş ve bisiklet yolları, spor aletlerinin konduğu parklar, plajlar, küçük marinalar ve hatta paten yapanlar için tahsis edilmiş bir alan. Günün değişik saatlerinde koşanları, köpek gezdirenleri ve bisiklete binenleri görebilirsiniz. İzmir’in Kordon’unu hatırlatan yol, aynı zamanda Prens Adaları’nın üzerinden güneşin batışını seyredebileceğiniz en mükemmel yerlerden biri.

ALIŞVERİŞ
1934’den beri hizmet veren Türkiye’nin en lüks markalarından Vakko’nun (Tel: 0216 416 42 04, www.vakko.com) Suadiye’deki  mağazası, giysi, ayakkabı ve dekoratif eşya  almak için gelinebilecek en iyi yerlerden biri. Erenköy’deki Chakra (Tel: 0216 350 33 34, www.chakra.com.tr) çeşitli banyo ve yatak odası ürünleri sunuyor. Ünlü tasarımcıların ürünlerini satan bir mağaza olan Naked (Tel: 0216 445 57 76), Paris’teki dünyaca tanınmış Pompidou Sanat Merkezi’nin mimari tarzını andıran iç ve dış dekorasyonu ve loş ışıklandırmasıyla farklı bir ortam oluşturuyor.

NASIL GİDİLİR?
Kadıköy’den kalkan çok sayıda dolmuş ve otobüs bu bölgeye geliyor. Trafikte kullanılan tek yön sistemi, yani Kadıköy’den Bostancı’ya Sahilyolu’ndan gelip Bostancı’dan Kadıköy’e Bağdat Caddesi üzerinden dönülmesi bazen terslik yaratıyor. Kadıköy’den Bağdat Caddesi’ne gitmek için sahil boyunca ilerlemek ve soldaki sokaklardan birine sapmak ya da otobüs çemberi tamamlayana kadar beklemek zorundasınız. Etraftaki semtlerin çoğuna Haydarpaşa’dan kalkan banliyö trenleriyle de gelebilirsiniz, ama trenler modernlik ve temizlik arayanları pek memnun etmiyor. Kadıköy ve Bostancı’ya gelmek için Kabataş’tan kalkan deniz otobüslerinden de yararlanabilirsiniz.

NE YAPILIR?
Caddebostan Kültür Merkezi (Haldun Taner Sokak, Tel: 0216 467 36 00) her şeyi bir arada bulabileceğiniz türden bir mekan; AFM sinemaları, D&R mağazası, Hayal Kahvesi’nin şubesi ve spor merkezi.