17 Ara TİFLİS
Keşfetmeyi keyif edinenler için en yakın ülkelerden biri Gürcistan. Tiflis ise ülkenin başkenti ve en kalabalık şehri. Biraz soğuk ve uzak görüntüsü aldatmasın sizi. Muazzam tarihi birikiminden aldığı vakur atmosferinin ardına sakladığı sıcak ve misafirperver yanıyla hemen tanışıyorsunuz.
İklimi hem kaderini hem de adını belirlemiş. Etrafını çeviren Kafkas Dağları nedeniyle soğuğun daha az işlediği ılıman bir iklimi var Tiflis’in. İsmini de efsaneye göre, Kralın çıktığı sülün avı esnasında karşısına çıkan ılıcalardan etkilenmesiyle “ılık” anlamındaki “Tbili”den aldığı söyleniyor.
İklim avantajı turizm sahnesinde yer almasını da sağlamış. Bölgenin en yumuşak hava koşullarının yaşanması soğuktan kaçan yöre insanı için bir sığınak, Tiflis içinse geçim kaynağı olmuş. Bir diğer geçim kaynağı dünyaca ünlü şarapları. Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı da ülke ekonomisi için çok büyük önem taşıyor.
Büyük Medeniyetler Geçidi
Araştırmalar şehir tarihinin milattan binlerce yıl önceye gittiğini gösteriyor. Bir kale inşa ettirerek burayı şehir görüntüsüne kavuşturansa Kral Varaz-Bakur olmuş. Bir süre İran egemenliğinde yaşayan kent ticaret yollarının kesişme noktasında olduğundan farklı medeniyetler arasındaki savaşların merkezine oturmuş. Bizans, Selçuklular ve İranlılar arasında defalarca el değiştiren Tiflis’in Kraliçe Tamar yönetiminde yaşadığı altın çağ Moğol istilasıyla son bulmuş. Bir yıkım döneminin ardından bu kez de Tiflis için savaşma sırası Osmanlılar ve Safevilere gelmiş. Uzun bir süre Rusların hâkimiyet kurduğu şehir 20. yüzyılın sonlarında SSCB’den ayrılarak bağımsızlığını ilan etmiş.
Kültür-Sanat Tutkusu
Şehrin ana caddesi Rustaveli, dolayısıyla da en kalabalık ve en hayat dolu yerlerinden biri. Ortaçağda yaşayan şair Shota Rustaveli’nin adını taşıyan cadde sadece bir gör-görül mekânı değil. İki yanına dizilmiş tarihi binaları, her akşam hınca hınç dolan tiyatroları, konser salonları ve müzeleri ile şehrin kalbinin attığı yerlerden…
Rustaveli’deki kafeler en zarif soluklanma noktaları. Caddeyi boydan boya geçince ulaşacağınız yer ise ünlü Özgürlük Meydanı.
Parlamento Binası
Gürcistan Parlamento Binası 2012 yılında Kutaisi’deki yeni bina hizmete girene kadar milletvekillerinin çalışmalarına ev sahipliği yapmış. Rustaveli’de yürürken eski Parlamento Binası’nı görmemeniz imkânsız, yapı bol sütunlu ve görkemli görüntüsüyle hemen dikkatinizi çekecek. Akşam saatlerindeki ışıklandırma ile azameti daha da artıyor.
Sanat Sevgisi
Ülkedeki en eski opera binası olan Tiflis Opera ve Bale Tiyatrosu 1851 yılında açılmış. Aynı cadde üzerinde iki muhteşem tiyatro binası görmek Tiflis’in sanata verdiği değerin de kanıtı. Rustaveli Ulusal Tiyatrosu ülkedeki en büyük tiyatro binası özelliğini taşıyor. Rokoko tarzının tüm ihtişamını taşıyan yapı süslemeleri ile göz dolduruyor.
Barış Köprüsü
Kura (Mtkvari) Nehri’nin iki yakasını bağlayan Barış Köprüsü 2010 yılında açılmış. Modern bir tarzı olan köprü eski ve yeninin birbiriyle buluşmasını sağlıyor. Nehrin kıyısındaki Metekhi, şehrin tarihi mahallelerinden biri, üstelik ilk yerleşilen yer olduğu anlatılıyor. Kralın kayalıklar üzerine kendisi için yaptırdığı saray nedeniyle halk mahalleye “sarayın etrafı” anlamına gelen Metheki adını uygun görmüş. Kaleyle birlikte bir de kilise yaptırmış kral. Bugün gördüğünüz yapı o eski kilise değil, eskisi Moğolların gazabından kurtulamamış. Günümüze ulaşan bina 13. yüzyılın son çeyreğine ait. Ancak orijinal halini koruduğu pek de iddia edilemez, zamanın verdiği zararlardan dolayı çok fazla restorasyon geçirmiş. Yine de kayaların üzerindeki azametli ve ciddi duruşuyla orta çağ mimarisini bugün de başarıyla yaşatıyor. Bahçesindeki dev Kral Vakhtang Gorgasali heykeli ise 1960’lı yıllara ait.
Narinkala
Gürcülerin anası Kartlis Deda’ya ait dev heykel şehrin hemen her yerinden görülebiliyor. Elindeki kılıç düşmanlar, şarap kadehi ise dostlar için. Narikala 4. yüzyılda inşa edilmiş, günümüze kadar eklemeler ve onarımlarla gelebilmiş bir yapı. Adını Moğollar vermiş: Narin Kale. Narikala’ya teleferikle de ulaşabilirsiniz. Kaleden şehrin manzarası mı daha muhteşem yoksa şehirden akşamları ışıklandırılmış kaleyi seyretmek mi daha hoş, siz karar verin.
Ananuri Kalesi
Tiflis’e gelmişsiniz ve üstelik tarihte yolculuk yapmaktan hoşlananlardansınız. O zaman yaklaşık 70 kilometrelik bir yolculuk daha yapacak ve Ananuri Kalesi’ne gideceksiniz. Aragvi Nehri kıyısındaki bu görkemli yapı 13. yüzyılda bölgenin yöneticilerinin yaşam alanı olmuş. Savaşlara ve hatta katliamlara tanık olan kale aslında tek bir bina değil, bir yapılar bütünü. Günümüze kadar oldukça sağlam bir şekilde ulaşmayı başarabilmiş büyük kulesi kendine verilen adı fazlasıyla hak ediyor; Şeupovari yani inatçı. Meryem Ana Kilisesi 17. yüzyılda inşa edilmiş. İç mekândaki fresklerin büyük çoğunluğu Sovyet işgali sırasında hasar görmüş. Dış cephelerindeki taş işçiliği bugün bile parmak ısırtacak güzellikte.
Svetitskhoveli Katedrali
Bu dönem mimarisi ilgi alanınızdaysa Tiflis’e 20 kilometre kadar mesafedeki tarihi Mtskheta şehrine gitmek sizi mutlu edecek. Svetitskhoveli Katedrali 11. yüzyılda yapılmış. Bugün dahi Gürcistan’ın en önemli ibadethanelerinden biri ve Gürcistan Patrikliği’nin merkezi. Sameba’dan sonra ülkenin ikinci büyük katedrali olan yapı, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. Birçok Gürcü kralın mezarı da burada.
ALIŞVERİŞ
Tiflis’te büyük AVM’leri ve ünlü markaları da bulabilirsiniz ancak yerel ürünlerin peşindeyseniz Dry Bridge Pazarı ilk uğrayacağınız yer olmalı. Tezgâhların kurulması, özenle yapılmış el işlerinin satılması, rastlayacağınız antika parçalar gözlerinize aşina bir tablo çizecekler. Burası “yok yok” mekânı. Fiyatlar da el yakmayan cinsten. Ancak ilgilendiğiniz ürünün gerçekten yerel üretim mi yoksa Çin malı mı olduğu dikkat etmeniz gerekenlerin başında geliyor. Ve önemli bir bilgi daha; fiyatların uygunluğu ve ürünlerin kalitesi nedeniyle Tiflis mücevher sevenleri mutlu eden bir şehir.
GÜRCÜ MUTFAĞI
Daha çok dana eti ve hamur işlerine dayalı Gürcü mutfağının örnekleri sizi bekliyor. Yerel tatları yakalamak istiyorsanız turistik restoranlar yerine ara sokaklardaki küçük lokantaları tercih edin. Et yemekleri genellikle baharatlı ve acı. Ünlü Gürcü mantıları, pideleri ve böreklerini kiloları dert etmeden tüketin. Patlıcan, nar ve ceviz Gürcü mutfağının yıldızları. Gürcü mutfağının bir diğer ünlü yemeği bizim pideye benzeyen Haçapuri. Ana malzemesi ise yumurta ve peynir.
DAHASI VAR
Şehir hakkında daha fazla detay için “Tiflis’in Yıldızları” yazıma göz atmayı unutmayın.